چطوری از سی پنل”cPanel”استفاده کنیم؟ راهنمای ضروری مدیریت هاست

سی پنل چیست ؟

سی پنل ( cPanel) یکی از محبوب‌ترین کنترل‌پنل‌های هاستینگ است که به شما امکان می‌دهد وب‌سایت خود را به سادگی مدیریت کنید. اگر به تازگی وارد دنیای هاستینگ شده‌اید، این سوال که چطوری از سی پنل استفاده کنیم احتمالاً ذهن شما را به خود مشغول کرده است. این راهنمای فشرده از ایرانت شما را با مهم‌ترین قابلیت‌های سی پنل آشنا می‌کند تا بتوانید با اطمینان خاطر وب‌سایت خود را کنترل کنید.

چرا cPanel مهم هست ؟

سی پنل یک رابط کاربری گرافیکی تحت وب است که مدیریت جنبه‌های مختلف هاست لینوکسی شما را بدون نیاز به دستورات پیچیده، آسان می‌کند. اهمیت آن در سهولت استفاده، مدیریت یکپارچه فایل‌ها، دیتابیس‌ها، ایمیل‌ها، دامنه‌ها و صرفه‌جویی در زمان است.

 چطوری وارد سی پنل شویم؟

برای شروع کار و یادگیری اینکه چطوری از سی پنل استفاده کنیم، باید ابتدا وارد آن شوید. اطلاعات ورود (آدرس، نام کاربری، رمز عبور) معمولاً پس از خرید هاست برایتان ایمیل می‌شود.

روش‌های رایج ورود:

• https://yourdomain.com:2083
• https://yourdomain.com/cpanel

پس از وارد کردن اطلاعات در صفحه ورود، به داشبورد اصلی سی پنل دسترسی پیدا خواهید کرد.

آشنایی با داشبورد سی پنل

داشبورد سی پنل شامل بخش‌های اصلی زیر هست :

1. Navigation bar
   نوار بالای صفحه

2. The Main Menu
   منوی اصلی

3. The Tools
   ابزارها

4. Page Features
   ویژگی‌های صفحه

5. General Information
   اطلاعات عمومی

6. Statistics
   آمار و ارقام

مدیریت فایل‌ها در سی پنل: قلب تپنده سایت شما

یکی از اولین و مهم‌ترین کارهایی که هنگام یادگیری اینکه چطوری از cPanel استفاده کنیم با آن سر و کار خواهید داشت، مدیریت فایل در سی پنل است. وب‌سایت شما از مجموعه‌ای از فایل‌ها و پوشه‌ها تشکیل شده است که باید در مکان مناسبی روی سرور قرار گیرند.

برای دسترسی به مدیریت فایل، در داشبورد سی پنل به بخش “FILES” رفته و روی “File Manager” کلیک کنید.

پس از ورود به File Manager، با محیطی شبیه به ویندوز اکسپلورر یا فایندر مک مواجه می‌شوید که شامل موارد زیر است:

• درخت دایرکتوری (Directory Tree): در سمت چپ، ساختار پوشه‌های هاست شما را نمایش می‌دهد.
• محتویات پوشه (Folder Contents): در سمت راست، فایل‌ها و پوشه‌های داخل دایرکتوری انتخاب شده را نشان می‌دهد.
• نوار ابزار (Toolbar): در بالای صفحه، ابزارهایی برای ایجاد فایل/پوشه جدید، آپلود، دانلود، حذف، کپی، انتقال، تغییر نام، ویرایش و تغییر سطح دسترسی (Permissions) فایل‌ها و پوشه‌ها قرار دارد.

پوشه public_html: مهم‌ترین پوشه‌ای که باید بشناسید، public_html (یا گاهی www) است. این پوشه، ریشه وب‌سایت شماست و تمام فایل‌ها و پوشه‌هایی که می‌خواهید از طریق وب قابل دسترس باشند، باید در داخل آن یا زیرپوشه‌های آن قرار گیرند.

عملیات رایج در File Manager:

• آپلود فایل: با استفاده از دکمه “Upload” در نوار ابزار، می‌توانید فایل‌ها را از کامپیوتر خود به سرور منتقل کنید.
• ایجاد فایل یا پوشه جدید: با دکمه‌های “New File” یا “New Folder”.
• ویرایش فایل: برای فایل‌های متنی (مانند HTML, CSS, PHP)، می‌توانید از ویرایشگر داخلی سی پنل استفاده کنید. روی فایل راست کلیک کرده و “Edit” یا “Code Edit” را انتخاب کنید.
• حذف فایل یا پوشه: با انتخاب آیتم و کلیک روی “Delete”. (مراقب باشید! فایل‌های حذف شده معمولاً به سطل زباله (Trash) منتقل می‌شوند و می‌توان آن‌ها را بازیابی کرد، اما بهتر است قبل از حذف، از اهمیت فایل مطمئن شوید).
• تغییر سطح دسترسی (Permissions): برای تعیین اینکه چه کسانی می‌توانند فایل‌ها و پوشه‌ها را بخوانند، بنویسند یا اجرا کنند. معمولاً برای فایل‌ها سطح دسترسی 644 و برای پوشه‌ها 755 مناسب است.

یادگیری مدیریت فایل در سی پنل برای آپلود فایل‌های سایت، نصب دستی اسکریپت‌ها و مدیریت محتوا ضروری است.

مدیریت ایمیل‌ها + ساخت آدرس ایمیل حرفه‌ای

برای ساخت ایمیل با نام دامنه خود (مثلاً info@yourdomain.com):

1. به “EMAIL” بروید و “Email Accounts” را انتخاب کنید.
2. روی “Create” کلیک کنید.
3. نام کاربری، دامنه، رمز عبور و فضای مورد نیاز را مشخص و اکانت را ایجاد کنید.

اکانت ایمیل شما ساخته شد! حالا می‌توانید از طریق وب‌میل (Webmail) یا با تنظیم آن در نرم‌افزارهای مدیریت ایمیل مانند Outlook یا Thunderbird به آن دسترسی داشته باشید. برای دسترسی به وب‌میل، معمولاً می‌توانید از آدرس https://yourdomain.com/webmail استفاده کنید یا از طریق بخش “Email Accounts” در سی پنل، کنار هر اکانت، روی “Check Email” کلیک کنید.

مدیریت دامنه‌ها: افزودن دامنه‌های جدید

در بخش “DOMAINS” می‌توانید کار های زیر رو بررسی کنید :

• Addon Domains (دامنه‌های اضافی): برای میزبانی وب‌سایت‌های مجزا روی همان هاست. (DNS دامنه باید قبلاً به هاست شما متصل شده باشد).
• Subdomains (زیردامنه‌ها): مانند blog.yourdomain.com.
• Aliases (دامنه‌های مستعار یا پارک شده): دامنه‌های دیگری که محتوای دامنه اصلی را نشان می‌دهند.
• Redirects (ریدایرکت‌ها): برای هدایت یک آدرس به آدرس دیگر.

نصب آسان نرم‌افزارها در سی پنل (مانند وردپرس)

بسیاری از هاست‌ها ابزاری مانند “Softaculous Apps Installer” را در بخش “SOFTWARE” ارائه می‌دهند.

نصب نرم‌افزارها با چند کلیک+ چطوری وردپرس را روی سی پنل نصب کنیم؟

بسیاری از کاربران، سی پنل را برای راه‌اندازی آسان سیستم‌های مدیریت محتوا (CMS) مانند وردپرس، جوملا یا دروپال انتخاب می‌کنند. چطوری از سی پنل استفاده کنیم برای نصب وردپرس روی سی پنل یا سایر نرم‌افزارها؟

اکثر هاستینگ‌ها، از جمله ایرانت ، ابزاری به نام “Softaculous Apps Installer” (یا مشابه آن مانند Fantastico) را در بخش “SOFTWARE” سی پنل ارائه می‌دهند. این ابزارها فرآیند نصب را به چند کلیک ساده کاهش می‌دهند.

برای نصب وردپرس با Softaculous:

1. روی آیکون “Softaculous Apps Installer” کلیک کنید.
2. در صفحه باز شده، وردپرس (WordPress) را از لیست نرم‌افزارها پیدا کرده و روی آن کلیک کنید.
3. روی دکمه “Install Now” کلیک کنید.
4. فرم نصب ظاهر می‌شود. اطلاعات زیر را با دقت پر کنید:
   • Choose Protocol: پروتکل سایت (معمولاً https:// یا https://www. اگر SSL دارید).
   • Choose Domain: دامنه‌ای که می‌خواهید وردپرس روی آن نصب شود.
   • In Directory: اگر می‌خواهید وردپرس در ریشه دامنه نصب شود (مثلاً yourdomain.com)، این فیلد را خالی بگذارید. اگر می‌خواهید در یک زیرپوشه نصب شود (مثلاً yourdomain.com/blog)، نام پوشه را وارد کنید (مثلاً blog).
   • Site Settings: نام سایت و توضیحات سایت.
   • Admin Account: نام کاربری، رمز عبور و ایمیل مدیر وردپرس (این اطلاعات برای ورود به پیشخوان وردپرس استفاده می‌شود).
   • Choose Language: زبان سایت (فارسی را انتخاب کنید).
   • Select Plugins/Themes (اختیاری): می‌توانید افزونه‌ها یا قالب‌های اولیه‌ای را برای نصب انتخاب کنید.
   • Advanced Options (اختیاری): تنظیمات مربوط به دیتابیس (معمولاً نیازی به تغییر نیست).
5. پس از تکمیل فرم، روی دکمه “Install” در پایین صفحه کلیک کنید.

نصب چند دقیقه طول می‌کشد. پس از اتمام، آدرس وب‌سایت و آدرس پیشخوان وردپرس به شما نمایش داده می‌شود. به همین سادگی!

بکاپ گیری در سی پنل: محافظت از اطلاعات

تهیه بکاپ منظم حیاتی است. به بخش “FILES” و سپس “Backup” یا “Backup Wizard” بروید.

• Full Backup: یک نسخه کامل از تمام اطلاعات حساب شما.
• Partial Backups: بکاپ جداگانه از فایل‌های سایت (Home Directory) یا دیتابیس‌ها.

همیشه خودتان نیز بکاپ‌های منظم تهیه و در مکانی امن نگهداری کنید، حتی اگر بکاپ‌های دوره‌ای تهیه می‌کند.

سایر امکانات کلیدی cPanel

• Databases (MySQL Databases, phpMyAdmin): ساخت و مدیریت دیتابیس‌ها.
• Metrics (AWStats, Errors): مشاهده آمار بازدید و لاگ خطاها.
• Security (SSL/TLS Status, IP Blocker): مدیریت گواهی SSL و سایر تنظیمات امنیتی.
• Software (Select PHP Version): تغییر نسخه PHP و مدیریت افزونه‌های آن.
• Advanced (Cron Jobs): زمان‌بندی اجرای خودکار اسکریپت‌ها.

جمع‌بندی

این راهنما خلاصه‌ای بود تا به شما نشان دهد چطوری از سی پنل استفاده کنیم. با کمی تمرین، به راحتی بر این ابزار قدرتمند مسلط خواهید شد. سی پنل مدیریت هاست را برای شما ساده می‌کند و ایرانت نیز برای پشتیبانی در کنار شماست.

پرسش و پاسخ‌های متداول (FAQ)

1.  آیا برای استفاده از سی پنل به دانش فنی خیلی خاصی نیاز دارم؟  خیر، سی پنل با رابط کاربری گرافیکی و ساده طراحی شده تا کاربران بدون دانش فنی عمیق نیز بتوانند وب‌سایت خود را مدیریت کنند. این راهنما و آموزش‌های مشابه به شما کمک می‌کنند تا به سرعت کار با آن را یاد بگیرید. البته آشنایی با مفاهیم اولیه وب و هاستینگ می‌تواند مفید باشد.

2. سی پنل رایگان است یا باید آن را خریداری کنم؟ سی پنل یک نرم‌افزار تجاری است. معمولاً هزینه لایسنس آن توسط شرکت هاستینگ (مانند IraneT.co) پرداخت شده و به عنوان بخشی از سرویس هاست به شما ارائه می‌شود. بنابراین شما مستقیماً هزینه جداگانه‌ای برای خود سی پنل پرداخت نمی‌کنید، بلکه در هزینه پکیج هاست شما لحاظ شده است.

3. چگونه می‌توانم عملکرد وب‌سایتم را از طریق تنظیمات موجود در سی پنل بهینه کنم؟ کاربران باتجربه می‌توانند از بخش “Software” گزینه “Optimize Website” را برای فشرده‌سازی محتوا (مانند فعال‌سازی Gzip) استفاده کنند. همچنین، از طریق “MultiPHP Manager” و “MultiPHP INI Editor” می‌توانند نسخه PHP را مدیریت کرده و پارامترهایی مانند memory_limit یا max_execution_time را برای اسکریپت‌های خاص تنظیم کنند. مدیریت صحیح کش و استفاده از ابزارهای بررسی لاگ خطا (“Errors”) نیز به شناسایی و رفع گلوگاه‌های عملکردی کمک می‌کند.

4.  بهترین روش برای مدیریت چندین وب‌سایت (Addon Domains) در یک اکانت سی پنل از نظر سازماندهی فایل‌ها و امنیت چیست؟  برای مدیریت بهینه چندین Addon Domain، توصیه می‌شود هر دامنه پوشه ریشه (Document Root) کاملاً مجزایی در داخل public_html (مثلاً public_html/domain2.com, public_html/domain3.com) داشته باشد. از نظر امنیتی، به‌روز نگه داشتن تمامی اسکریپت‌ها و CMS های نصب شده روی هر دامنه (مثلاً وردپرس و افزونه‌های آن) بسیار حیاتی است. همچنین، استفاده از رمزهای عبور قوی و منحصربه‌فرد برای هر دیتابیس و اکانت FTP مرتبط با هر دامنه توصیه می‌شود. در صورت عدم نیاز، دسترسی SSH را محدود کرده و به طور منظم لاگ‌ها را بررسی کنید. برای جداسازی بیشتر و منابع اختصاصی‌تر، استفاده از هاست‌های مخصوص وردپرس یا VPS برای سایت‌های بزرگ‌تر و پرترافیک‌تر می‌تواند گزینه بهتری باشد، اما سی پنل با رعایت این نکات می‌تواند چندین سایت را به خوبی مدیریت کند.